گرایش های کارشناسی ارشد برق

کارشناسی ارشد برق، یکی از پر گرایش ترین رشته های کارشناسی ارشد است. هر گرایش نیز به صورت جداگانه، دارای زیر گرایش هایی می باشد. در ادامه به معرفی و توضیح درباره گرایش های ارشد برق می پردازیم.

گرایش های اصلی مهندسی برق در کارشناسی ارشد

گرایش های اصلی مهندسی برق در کارشناسی ارشد، شامل موارد زیر است:

1. الکترونیک
2. قدرت
3. مخابرات میدان و موج
4. مخابرات سیستم
5. کنترل
6. مهندسی پزشکی
7. مکاترونیک
8. مهندسی هسته ای

درباره بازار کار گرایش های ارشد برق، به صورت کاملاً متفاوت و تحلیلی در مطلب زیر صحبت کرده ایم.

بازار کار گرایش های ارشد برق

گرایش های فرعی ارشد برق نیز شامل موارد زیر است:

1. هوافضا
2. نظامی و دفاعی
3. مهندسی ورزش

گرایش های ارشد برق به تفکیک کد ضریب

در کنکور کارشناسی ارشد، گرایش های ارشد برق براساس کد ضریب ها دسته بندی شده اند. کد ضریب، شماره ای است که به یک یا چند گرایش یکسان داده می شود. در واقع، گرایش هایی که دروس و ضرایب کنکور ارشد برق در آنها یکسان است، در یک کد ضریب قرار می گیرند. مثلاً اگر ارشد الکترونیک در کد ضریب 1 قرار دارد ولی ارشد قدرت در کد ضریب 2، به این معناست که دروس و یا ضرایب دروس این دو گرایش ارشد برق با هم تفاوت دارند. با توجه به اینکه ما در این مطلب بر روی معرفی گرایش ها و زیر گرایش ها متمرکز هستیم، برای درک و کسب اطلاعات بیشتر به مطلب کد ضرایب ارشد برق در کنکور کارشناسی ارشد، مراجعه کنید.

گرایش های ارشد برق – الکترونیک

یکی از مهم ترین گرایش ها در ارشد برق، ارشد الکترونیک است. ارشد برق – الکترونیک، خود به تعداد زیادی زیرگرایش تقسیم بندی می شود. اصولاً این زیرگرایش ها همانند شاخه های ارشد الکترونیک به حساب می آیند. بیشترین تعداد شرکت کنندگان ارشد برق نیز خواهان گرایش الکترونیک هستند. در ادامه، به معرفی این زیرگرایش های ارشد الکترونیک می پردازیم.

زیر گرایش های اصلی ارشد الکترونیک، شامل موارد زیر است:

• مدارهای مجتمع الکترونیک: تحقیق و پژوهش بر روی مدارهای مجتمع الکترونیکی همچون آی سی (IC) و همچنین بررسی و پژوهش بر روی اجزاء و عناصری که یک مدار مجتمع را شکل می دهند مانند ترانزیستور، خازن، دیود و غیره.
• افزاره های میکرو و نانوالکترونیک: یک گرایش جدید و بسیار مدرن برای مطالعه، پژوهش و بررسی و ساخت انواع ادوات و قطعات نیمه هادی، دیود، ترانزیستور، لیزر، ابررساناها با ابعاد میکرو و نانو.
• سیستم های الکترونیک دیجیتال: کارکرد منطقی یک سیستم الکترونیکی و پردازش هایی که یک سیستم الکترونیک در قالب وسایل الکترونیکی به آن نیاز دارد، متخصصان سیستم های الکترونیک دیجیتال را ساخته است. بنابراین تحقیق، پژوهش و کار بر روی منطق دیجیتال یک سیستم الکترونیکی و اجزای آن، در زیرگرایش سیستم های الکترونیک دیجیتال تعریف می شود.

گرایش های ارشد الکترونیک براساس دفترچه ثبت نام ارشد، به این این موارد اصلی ختم نمی شود. یادتان هست درباره کد ضریب صحبت کردیم. اینجاست که کد ضریب به ما کمک می کند تا منطق وزارت علوم را درباره ارشد برق تشخیص دهیم. براساس منطق وزارت علوم و مجری برگزاری آزمون ارشد یعنی سازمان سنجش، گرایش های با کد ضریب مشابه و یکسان، در یک خانواده قرار می گیرند. بنابراین گرایش های فرعی ارشد الکترونیک به شرح زیر خواهند بود.

• مهندسی فتونیک: کار بر روی لیزر، فیبر نوری و ادات نوری، مهندسی فتونیک را شکل می دهد. زیرگرایش نانوفتونیک نیز در دسته مهندسی فتونیک قرار می گیرد که همانطور که از نامش پیداست، کار بر روی فتونیک در ابعاد نانو، این علم جدید را به وجود آورده است.
• مهندسی خودرو: مهندسی خودرو در ارشد برق به الکترونیک و برق خودرو می پردازد. نیازی به توضیح ندارد، چرا که کل سیستم برق رسانی و سیستم های مدرن دیجیتالی و الکترونیکی خودرو در این گرایش مورد مطالعه قرار می گیرند.
• مهندسی سیستم های میکرو و نانو الکترومکانیک: مهندسی سیستم های میکرو و نانوالکترومکانیک، یک گرایش بین رشته ای است. مخلوطی از دانش برق و دانش مکانیک، اما در ابعاد میکرو و نانو. کار و پژوهش بر روی تکنولوژی های الکترونیکی هدایت کننده میکرو ماشین ها، ساخت سنسورهای بسیار ریز برای راهبری میکرو و نانو ماشین ها در این حوزه قرار می گیرد.
• تکنولوژی، انرژی و مواد کوانتومی: این گرایش فقط توسط دانشگاه غیرانتفاعی خاتم ارائه می شود. از نام آن پیداست که بر روی استفاده از علم الکترونیک بر روی تکنولوژی ها، انرژی ها و مواد کوانتومی، متمرکز است.
• مهندسی متریونیک: ترکیب دو رشته مهندسی برق و مهندسی مواد، مهندسی متریونیک را به وجود آورده است. تحقیق و پژوهش بر روی خواص الکترونیکی، فیزیکی و مکانیکی مواد برای ساخت ادوات نوین الکترونیکی در حوزه مهندسی متریونیک قرار می گیرد.
• آموزش مهندسی: طبیعتاً، آموزش مهندسی به معنای این است که متخصصانی تربیت کند که بتوانند به دیگران دانش مهندسی برق را آموزش دهند.

رتبه های قبولی در زیر گرایش های ارشد الکترونیک را مشاهده کنید تا متوجه ارزشگذاری زیرگرایش های الکترونیک شوید.

در نظر داشته باشید که مهندسی هسته ای نیز در کد ضریب 1 و هم خانواده الکترونیک تعریف شده است ولی نمی توان مهندسی هسته ای را به عنوان گرایش فرعی الکترونیک در نظر گرفت و باید برای مهندسی هسته ای، یک سرفصل کامل و جدا در نظر گرفت که در ادامه سرفصل ها به آن خواهیم پرداخت. در مجموع براساس آنالیز ظرفیت پذیرش ارشد برق الکترونیک، متوجه می شویم که 26.3 درصد از ظرفیت پذیرش ارشد برق، به این گرایش متعلق است.

در مجموع اگر می خواهید بهترین زیرگرایش را از بین این گرایش های بالا بشناسید به مطلب تحلیل بهترین گرایش ارشد برق الکترونیک، مراجعه کنید.

گرایش های ارشد برق – قدرت

گرایش مهم دیگر ارشد برق، قدرت است. ارشد قدرت نیز به زیرگرایش های زیادی تقسیم بندی می شود. در ادامه گرایش های ارشد قدرت را مورد بررسی قرار می دهیم.

گرایش های اصلی ارشد قدرت، به شرح زیر است:

• سیستم قدرت: سیستم قدرت یعنی آنچه که انرژی الکتریکی را در جهان به جریان می اندازد. در واقع تأمین، توزیع و نحوه نگهداری با ثبات انرژی الکتریکی در حوزه سیستم های قدرت قرار می گیرد. نیروگاه ها، سیستم های توزیع برق و پایگاه های نگهداری انرژی برق، همگی در سیستم قدرت مورد مطالعه قرار می گیرند.
• الکترونیک قدرت و ماشین های الکتریکی: تلفیق بین الکترونیک و قدرت، الکترونیک قدرت را به وجود آورده است. تحقیق، پژوهش و کار بر روی موتورهای الکتریکی، ژنراتورهای نیروگاهی، مدارهای الکترونیکی مورد استفاده در ماشین های الکتریکی، در گرایش الکترونیک قدرت امکان پذیر است.
• برنامه ریزی و مدیریت سیستم های انرژی الکتریکی: تلفیق بین دو رشته مدیریت و مهندسی برق، گرایش برنامه ریزی و مدیریت سیستم های انرژی الکتریکی را به وجود آورده است. مدیریت سیستم های انرژی الکتریکی با آن همه پیچیدگی و طبیعتاً برنامه ریزی برای آن به نحوی که بتواند با کمترین منابع، بیشترین بازدهی را داشته باشد، در این گرایش مورد بحث قرار می گیرد. از ساخت نیروگاه ها تا مدیریت شبکه های توزیع، همگی نیاز به مدیری با دانش برق و مسلط به مهارت مدیریت دارد.
• سامانه های برقی حمل و نقل: پیشرو این گرایش و گرایش های مرتبط با حمل و نقل، دانشگاه علم و صنعت است. با رشد سامانه های ریلی برقی، تحقیق و کار بر روی آنها نیز یک نیاز بسیار ضروری شده است. بنابراین در این گرایش، متخصصانی با قابلیت تحقیق و بهینه سازی سامانه های برقی حمل و نقل مانند مترو، تربیت می شود. طبیعی است که هر قدر جلوتر برویم، تعداد سامانه های حمل و نقل برقی گسترش بسیار زیادی خواهد یافت. ورود خودروهای برقی و سایر سیستم های حمل و نقل برقی، این گرایش را در آینده، بسیار پر اهمیت تر نیز خواهد کرد.
• مهندسی راه آهن برقی: از نام آن پیداست که کار بر روی راه آهن های برقی، باعث به وجود آمدن این گرایش شده است.

توجه داشته باشید که سیستم های انرژی تجدید پذیر و نو نیز هم خانواده ارشد قدرت است. هدف از این سیستم ها نیز تأمین انرژی الکتریکی و توزیع آن است و در نتیجه در حوزه ارشد قدرت قرار می گیرد. مهندسی سیستم های انرژی که در حوزه ارشد قدرت قرار گرفته است، خودش به گرایش های زیر تقسیم بندی می شود:

• تکنولوژی انرژی: تحقیق، پژوهش و کار بر روی انواع تکنولوژی های مدرن و پیشرفته تولید انرژی الکتریکی با استفاده از انرژی های تجدید پذیر و نحوه به کارگیری این تکنولوژی ها در طراحی، امکان سنجی، مدل سازی و در نهایت بهره وری از آنها، خلاصه ای از تعریف تکنولوژی انرژی است.
• انرژی و محیط زیست: دغدغه های محیط زیستی تولید انرژی الکتریکی، باعث به وجود آمدن این گرایش شده است. استفاده از انرژی های نو و تجدید پذیر برای حفاظت از محیط زیست و مدل سازی و بررسی ادوات و سنسورهای بررسی آلاینده ها و همچنین، روش های تولید انرژی الکتریکی از طریق زباله ها، در این حوزه قرار می گیرند.
• سیستم های انرژی: بررسی و کار بر روی انواع سیستم های تجدید پذیر و نو که به تولید انرژی الکتریکی کمک می کنند، گرایش سیستم های انرژی را در ارشد قدرت پدید آورده است. طبیعی است هر آنچه که بتواند در به کارگیری این سیستم های مدرن انرژی برای تولید برق، به کار بیاید، در حوزه مطالعاتی و پژوهشی این گرایش قرار می گیرد.
• مهندسی انرژی های تجدید پذیر: طراحی، برنامه ریزی و در نهایت تجاری سازی انرژی های تجدید پذیر برای تولید انرژی الکتریکی یعنی مهندسی انرژی های تجدید پذیر. وجود این انرژی ها، صرفاً دلیل بر استفاده از آنها نیست و در اینجا، ابزار مهندسی به میان می آید تا آنها را قابل استفاده کند.

ظرفیت پذیرش ارشد برق قدرت به ما نشان می دهد که ارشد برق قدرت با سهمی حدود 37 درصد از ظرفیت پذیرش کل ارشد برق، در رتبه اول از این نظر قرار دارد و ظرفیت پذیرش بسیار بسیار بالایی دارد.

رتبه های قبولی ارشد برق در گرایش قدرت، به شما کمک می کند تا جایگاه گرایش ها را بهتر درک کنید.

گرایش های ارشد برق – مخابرات میدان و موج

گرایش های ارشد برق – مخابرات میدان و موج به گستردگی گرایش های ارشد الکترونیک و ارشد قدرت نیست. ارشد مخابرات میدان و موج، دو گرایش اصلی و یک گرایش فرعی دارد.

گرایش های اصلی ارشد مخابرات میدان و موج شامل موارد شرح داده شده در جدول زیر است:

مخابرات ماهواره: گرایشی فرعی در ارشد مخابرات میدان و موج است که به بررسی و کار بر روی مخابره اطلاعات از طریق تکنولوژی های ماهواره ای می پردازد. در نظر داشته باشید که اساساً این گرایش فرعی مخابرات میدان و موج، یک گرایش اصلی در حوزه مهندسی هوافضا، قلمداد می شود.

رتبه های قبولی ارشد مخابرات میدان و وموج را مشاهده کنید و با سایر گرایش های ارشد برق، مقایسه کنید.

گرایش های ارشد برق – مخابرات سیستم

گرایش های ارشد برق – مخابرات سیستم نیز همانند مخابرات میدان و موج، چندان گسترده نیست ولی از نظر تعداد و البته محبوبیت، از آن بیشتر است.

گرایش های اصلی و فرعی مخابرات سیستم در جدول زیر آمده است.

رتبه های قبولی ارشد برق مخابرات سیستم، میزان سختی و یا سادگی قبولی در ارشد مخابرات سیستم را به شما نشان می دهد. هر دو گرایش ارشد برق مخابرات یعنی مخابرات میدان و موج و مخابرات سیستم بر روی هم، تقریباً 18 درصد از ظرفیت پذیرش ارشد برق را شامل می شوند. جزئیات دانشگاه های ارشد برق مخابرات را در مطلب ظرفیت پذیرش ارشد برق مخابرات قرار داده ایم.

گرایش های ارشد برق – کنترل

گرایش های ارشد برق – کنترل نیز بسیار محدود و کم است. در ادامه گرایش های ارشد کنترل را معرفی می کنیم.

• کنترل: ارشد گرایش کنترل همانگونه که از نام آن پیداست برای به وجود آوردن سیستم های الکتریکی کنترل کننده به وجود آمده است. اینکه هر متغیر در چه بازه ای فعالیت کند و فعالیت هر متغیر، باعث ایجاد چه عکس العملی در ماشین ها، خودروها، دستگاه ها، هواپیماها و یا هر چیزی که با برق و انرژی الکتریکی کار می کند، بشود، اساس شکل گیری این گرایش است.
• مهندسی کنترل و علائم: ارشد مهندسی کنترل و علائم در دانشگاه علم و صنعت ارائه می شود و هدف آن به کار گیری دانش کنترل برق در سامانه های برقی و ریلی حمل و نقل است.
• کنترل و الکترونیک ماهواره: همانگونه که از نام آن پیداست، استفاده از دانش کنترل برق و انرژی الکتریکی در سیستم های الکترونیکی و برقی ماهواره ها، باعث به وجود آمدن این گرایش در ارشد کنترل شده است. البته که این گرایش، بیشتر مربوط به مهندسی هوافضا است.

رتبه های قبولی در گرایش کنترل، در سال های اخیر کمتر یا به عبارتی سخت تر شده است. در سال های خیلی قبل تر، قبولی در کنترل ساده تر بود. سهم ارشد برق کنترل در ظرفیت پذیرش ارشد مجموعه برق، 9 درصد است که جزئیات آن را در مطلب ظرفیت پذیرش ارشد برق کنترل بررسی کرده ایم.

گرایش های ارشد برق – مهندسی پزشکی

گرایش های ارشد برق – مهندسی پزشکی، تبدیل به محبوبترین گرایش ها در ارشد برق در چند سال اخیر شده است. تلفیق دانش مهندسی برق با پزشکی، این گرایش را در ارشد برق پدید آورده است و محبوبیت پزشکی باعث محبوبیت ارشد مهندسی پزشکی نیز شده است.

گرایش های ارشد برق – مهندسی پزشکی را در ادامه معرفی کرده ایم.

• بیوالکتریک: تلفیق دانش زیست شناسی بدن انسان با دانش برق، بیوالکتریک را به وجود آورده است. در ارشد بیوالکتریک، سیستم مورد مطالعه، دیگر یک ماشین یا قطعه الکترونیکی یا یک دستگاه برقی نیست. بلکه سیستم، بدن انسان است. استفاده از دانش الکترونیک، مخابرات و الکترومغناطیس، سیگنال و کنترل برای سیستم زیستی انسان، اساس علم بیوالکتریک است. در ارشد بیوالکتریک با تکیه بر چنین تلفیقی از دانش، اقدام به ساخت سخت افزاری و نرم افزاری تجهیزات پزشکی می شود. در نظر داشته باشید که وزارت بهداشت نیز از طریق کنکور ارشد وزارت بهداشت از دارندگان مدرک برق، دانشجو می پذیرد.
• مهندسی اطلاعات پزشکی: اگر چه ارشد مهندسی اطلاعات پزشکی، بیشتر به حوزه فناوری اطلاعات مرتبط است ولی مشخص است که بدون دانش برق، اصولاً ساخت دستگاه هایی که بتوانند این فناوری اطلاعات را امکان پذیر کنند، غیر ممکن است. بنابراین، دانش مطالعه و پژوهش بر روی سیستم های الکترونیکی که امکان داده پردازی و کار بر روی اطلاعات پزشکی را ممکن سازند، ارشد مهندسی اطلاعات پزشکی را به وجود آورده است.
• رایانش تصاویر پزشکی: تلفیق دانش برق با دانش رادیولوژی، باعث به وجود آمدن ارشد رایانش تصاویر پزشکی شده است. اصولاً بدون دانش برق، علم رادیولوژی نیز نمی توانست به وجود بیاید. بنابراین مطالعه و پژوهش بر روی سسیتم های الکترونیکی و برقی دستگاه های اسکن و عکس برداری پزشکی و همچنین کنترل پارامترها و سیگنال ها و سنسورهای آنها بر عهده مهندسین برق است.
• مهندسی عصبی – شناختی: رشد بسیار سریع و البته غیر قابل مهار علوم شناختی، باعث شده است تا در تمامی رشته ها ورود کند. از آنجایی، مطالعه در علوم اعصاب بدون اسکن های مغزی و اندازه گیری های الکتریکی مغز غیر ممکن است، پس ارشد مهندسی عصبی – شناختی وارد شده است تا متخصصین سایر حوزه های علوم اعصاب بتوانند کارهای خود را انجام دهند. مطالعه و ساخت دستگاه های پردازش کننده اطلاعات سیگنال های مغزی و عصبی، در حوزه گرایش ارشد مهندسی عصبی – شناختی قرار می گیرد.
• مهندسی هوش مصنوعی در پزشکی: استفاده از سیستم های دارای هوش مصنوعی در پزشکی بسیار گسترده شده است. طبیعتاً با توجه به اینکه علم کامپیوتر و برق، بدون یکدیگر در دنیای امروزی کمتر به کار می روند، هر کجا که هوش مصنوعی ورود کند، برق نیز می تواند ورود کند. مطالعه و کار بر روی دستگاه ها و قطعاتی که بتوانند هوش مصنوعی را در حوزه پزشکی وارد کنند، در حوزه ارشد مهندسی هوش مصنوعی در پزشکی قرار می گیرند.

با نگاه به رتبه های قبولی ارشد برق – مهندسی پزشکی، متوجه می شوید که کلاً تمایل به گرایش بیوالکتریک است. در مجموع اگر چه ظرفیت پذیرش ارشد برق مهندسی پزشکی در دانشگاه های دولتی زیاد بالا نیست ولی با حجم بالایی که دانشگاه آزاد در این گرایش، دانشجو می پذیرد، سهم این گرایش به حدود 6 درصد ظرفیت پذیرش کل ارشد برق می رسد.

گرایش های ارشد برق – مکاترونیک

گرایش های ارشد برق – مکاترونیک را در جدول زیر توضیح داده ایم.

قبولی در ارشد مکاترونیک به نسبت راحت تر است. با نگاه به رتبه های قبولی ارشد مکاترونیک و مقایسه آن با سایر گرایش ها، متوجه منظور ما می شوید. ظرفیت پذیرش ارشد برق مکاترونیک با 3.5 درصد، از گرایش های کم طرفدار و کم پذیرش ارشد برق است.

گرایش های ارشد برق – مهندسی هسته ای

گرایش های ارشد برق – مهندسی هسته ای، چند سالی است که وارد ارشد برق شده است. اصولاً سعی کرده اند که مهندسی هسته ای را در تمامی رشته های اصلی مهندسی بگنجانند. در مجموع مشخص است که یک مهندس برق، و تخصص او پس از کارشناسی ارشد برق، در کجای صنعت هسته ای قرار دارد. تمامی سیستم های انرژی هسته ای با برق سر و کار دارد و اساساً یکی از مهم ترین جنبه های استفاده از مهندسی هسته ای برای تولید برق است.

توجه داشته باشید که مهندسی هسته ای از نظر کنکوری، هم خانواده ارشد الکترونیک است. یعنی دروس و ضرایب دروس آن با ارشد الکترونیک یکسان است. گرایش های ارشد برق – مهندسی هسته ای به شرح جدول زیر هستند.

سایر گرایش های ارشد برق

سایر گرایش های ارشد برق را به صورت خلاصه در زیر معرفی می کنیم.

• مهندسی هوافضا: بیشتر متخصصین ارشد برق در مهندسی هوافضا در حوزه ماهواره ای به کار گرفته می شوند.
• نظامی – دفاعی: زیر گرایش های ارشد برق در حوزه های نظامی و دفاعی شامل رادار، جنگ الکترونیک، مهندسی مخابرات امنیتی و مهندسی پدافند غیر عامل است. خود مهندسی پدافند غیر عامل داری دو زیر گرایش با عناوین استتار، فریب، اختفا (آفا) و مدیریت بحران ناشی از جنگ است.
• مهندسی ورزش: ارشد مهندسی ورزش به تازگی در گرایش های ارشد برق قرار گرفته است. ساخت دستگاه های الکترونیکی در حوزه ورزشی، اساس به وجود آمدن این گرایش در ارشد برق بوده است.